Lei de luengas de nuevas (u de viellas)

Prou que lo sabévanos. Once comités e asambleyas locals d’o PAR d’a zona oriental d’Aragon desigen á o guvierno regional que derogue, antes con antes, tota mencion á o catalan en a Lei de Luengas. Concretament, as asambleyas e comités locals d’Altorricón, Benabarre, Peralta de Calasanz, Fraga, Velilla de Cinca, A Codonyera, Ráfals, Fórnols, Beceite, Calaceite e Aguaviva demandan á o Guvierno d’Aragon que cumpla con os suyos compromisos electorals. Asinas, demandan que en a Lei de Luengas se reconeixca que en Aragon se parlan dos luengas, espanyol e aragonés, e que, esta zaguera tiene diferents modalidaz perteneixents á dos dialectos: aragonés oriental, en a zona oriental d’a region e altoaragonés, en a zona norte. Piden, ademés, que faiga disaparixer l’Académia Aragonesa d’a Luenga Catalana e, que si cal, se’n faiga un atra, que seiga l’Académia d’a Luenga Aragonesa u Académia de Cultura Aragonesa.

Es regionalistas sinyalan que ya ye prou de prolargas e que cal que o Guvierno d’Aragon dixe deçaga os suyos miedos e compleixos e apreve una Lei de Luengas Aragonesas que contará con o refirme d’a mayoria absoluta d’as Cortes d’Aragon e con més d’o 90% d’o refirme d’os aragoneses; b’ha que reconeixer que ixo ye o que sinyalan totas as enqüestas e estúdios sociolingüisticos feitos sobre o tema.

Es Comités e Asambleyas d’o PAR que sinyan esta demanda ricuerdan que o PSOE e a Cha aprevon a Lei de Luengas con tasament un diputato més que a resta d’a cambra. Ricuerdan tamien, que agora, manimenos, PP e PAR tienen una mayoria absoluta prou més ampla.

Ángel Romero, president d’o PAR de Fraga, ha dito que “pareix mentira que b’haiga gent á qui a cultura e o saber le ocupen puesto. Esto ye como si nos decisen que b’ha un trage de baturro ta tot Aragon e fésenos disaparixer toz os trages tipicos de cada comarca e asinas suprimísenos o trage tipico d’Ansó, de Fraga u de Benás”. No hi veigo a relacion, pero bueno, no ye ixo lo pior. O grau ye querer fer de dos luengas diferents —e dos realidaz sociolingüisticas mesmo més diferents— una unica; qualcosa que feria imposible de tot qualsiquier progecto de revitalizacion lingüistica per humil que hi fues.

Os regionalistas apuntan tamien que o PP d’A Codonyera refirma a suya iniciativa, perque “esto no ye solo una revindicacion de PAR e PP sino que arrocla á la gran mayoria de vecinos e d’aragoneses como s’ha comprevato en o nuestro lugar an que mesmo os sectors ciudadanos d’o PSOE han refirmato siempre as nuestras revindicacions devant d’o catalan”.

Precisament, á l’atro cabo de semana, o lugar d’A Codonyera acullirá una trobata de siete d’as asociacions que treballan en esfensa de l'aragonés oriental.