L'aragonés, a UNESCO e o guvierno

Dende l’anyo 2000, toz os 21 de febrero se celebra o Dia d’a Luenga Materna ta esfender a diversidat cultural e o multilingüismo. Con ixe motivo, a UNESCO ha tornato á fer un infome sobre as luengas en periglo d’acotole e de nuevas bi ye l’aragonés. Seguntes a UNESCO, l’aragonés lo charramos bellas 10.000 personas en bellas vals de l’Alto Aragon, pero me creigo que hi somos mesmo menos —quasi a metat talment, e con una meya d’edat que ixorronta— e que o risque de desaparicion d’o idioma ye quasi una certeça.

Seguntes o mesmo informe, per cada quince dias disapareix una luenga; tota una tragédia. A UNESCO ha quaternato a muerte de 230 luengas dende 1950. Per ixa raçon, o devantdito organismo ha feito un atlas d’as luengas més menaçatas, que ye actualizato semanalment, e que ya inclui 2.474 idiomas, a region an que se charran —u charravan— e o grau de risque que presientan.

Es responsables d’a UNESCO consideran que os guviernos deverian refirmar a ensinyança en a escuela e a oferta educativa en as diferents luengas maternas. No pareix que o guvierno d’Aragon hi siga guaire interesato, sino tot o contrário. Seguntes totas as diciendas, a reforma d’a lei de luengas ye amanata á aprevar-se. Coneixendo á o PAR e á o PP, con a desincusa de privar tota imposicion e acubillar as variedaz —midas raçonables que toz esfendemos— esbafaran a lei de tota mena de normalizacion e posibilidat de revitalizacion lingüistica; qualcosa que en o caso de l’aragonés, e dau o suyo proceso de substitucion, significará a fin d’a luenga. Que ye o que quieren.