En Aragon a comarca ye una entidat historica apreciata per a gent. Á diferiéncia d'a província, que no ye que una division alministrativa recient e que quasi dengun no siente como própia, toz nusatros tenemos un vinclo muito especial con a nuestra comarca. Per ixo, tornar ta ixa organizacion yera una revindicacion que refirmávanos muitos aragoneses dende ideologias á saber qué diferents.
Manimenos, ascape vídenos que a cosa no feva mica buena cara quan comprevemos ixorrontatos como s'esfevan comarcas historicas, como se deseparavan muitos lugars d'a suya comarca tradicional u como se hi creava comarcas artificials sin garra alacet. Tamien ascape vídenos como tot se reduciva á una qüestion burocratica, una nueva traça de colocar á os amigos u á os familiars, un nuevo meyo de texir un rete clientelar.
Perque, que belun me diga qué nuevos servícios nos fan á os aragoneses estas entidaz comarcals u como han amillorato a gestion de servícios ya existents.
Ixo sí, malfurriar prou que saben. Bels datos:
-Quasi quatre de cada diez euros d'o presupuesto d'estas institucions son ta pagar nominas. Bellas 2.100 personas treballan en as demarcacions.
-O gasto de personal n'as comarcas aragonesas ha puyato un 12% o zaguer anyo. E ixo encara que a crisis economica ha feito que o presupuesto global d'as entidaz supramonecipals en o exercício 2009 solo creix un 2,9%. Si esta cifra se compara con a de 2003, a partita reservata a os treballadors s'ha més que doplato. As cifras parlan: o 38% d'as cuentas generals (quasi 56,2 millons d'euros) se fa servir ta pagar o personal contratato per as comarcas, mientres que fa seis anyos o percentage yera o 18%. Esto suposa que agora quasi quatre de cada diez euros s'emplegan en caixar nominas.
Asinas se quaterna n'os zaguers presupuestos d'as 32 comarcas publicatos en o Boletín Oficial de Aragón e que corresponden a 2009. O gasto proporcional en personal ye especialment significativo en bellas comarcas como Monegros, an que suposa un 64,47% (en este caso, se devotan dos de cada tres euros á esta fin). En atras quatre, més d'a metat d'o presupuesto s'adedica á pagar á os treblladors: Baixo Aragon, Baixa Cinca, La Llitera e Semontano de Balbastro.
-Si se compara o numbro de treballadors con o d'habitants puede concluyir-se que b'ha un contratato per cada 617 habitants. Entre totas as comarcas, a plantilla en 2009 puyava dica os 2.152 emplegatos. O dato inclui o numbro de funcionários (tasament o 6%), personal laboral, eventual, mainates de gabinet e asesors. Estos zaguers son cargos de confiança, que suman ya vinte (en 2005 yeran nueu eventuals). Quatre d'esta vintena yeran afirmatos per a comarca Comunidat de Calatayut.
-En as 33 comarcas (anque a Mancomunidat Central de Zaragoça encara no ye constituyita como tal) bi ha 837 consellers. O numbro correspondient á cada delimitacion depende d'a poblacion e va d'entre os 19 ta os 39. A esto cal sumar os sueldos d'os presidents u gerents, que varian. En a Ribera Baixa o president, per eixemplo, percibe 51.426,90 euros a l'anyo.
